آیا «سوسیالیسم جهانی» امکان پذیر است؟ / مازیار رازی

پرسش و پاسخ در یوتیوب

الف آ:
با سلام خدمت استاد رازی من فکر نمی کنم که هیچگاه «سوسیالیسم جهانی » متحقق شود (متأسفانه). قطعاً سوسیالیسم در واحدهای ملی یا ایالتی یا شهرها و روستاها برقرار خواهد شد اما نه در سطح کل جهان. اتفاقاً چنین چیزی یگانگی و یکپارچگی جهان را کمتر خواهد کرد مثل دوران جنگ جهانی دوم (که اکثر کشورهای درگیر در آن «کمی تا قسمتی» سوسیالیستی بودند یا لااقل بعضی از جنبه های سوسیالیسم را پیاده کرده بودند) اتفاقاً بازار آزاد بیشتر کشورها را یکپارچه می‌کند مثلاً بعد از فروپاشی شوروی، اتحادیه اروپا تأسیس شد و پیمانهایی مثل نفتا و افتا پدید آمد . آنچه می‌گویم دفاع از سرمایه‌داری نیست بلکه بیان این حقیقت است که ما با تمدنی روبرو هستیم (تمدن فردگرا و مادی‌گرا) که هر جایش را درست کنیم جای دیگرش خراب می‌شود و در مجموع وضع بدتر از قبل می‌گردد. مثلاً عدالت اجتماعی را زیاد می‌کنیم ولی مهاجرت سخت‌تر می‌شود چون باید به مهاجران هم سرویس بدهیم که اکثر مردم راضی نخواهند بود. جهان با «سوسیالیسم‌های ملی و محلی» به سوی انحلال و واپاشی و نهایتاً تباهی و نابودی نوع بشر و «بیوسفر» پیش خواهد رفت.

مازیار رازی:
درود دوست گرامی. سپاس از توجهتان به مبحث سوسیالیسم. در پاسخ به مساله مطروحه، در زیر نکاتی مختصر به ملاحظات شما می دهم:
۱ـ شما برای اثبات اینکه سوسیالیسم در سطح جهانی غیر قابل تحقق است، به استناد به کشورهایی می کنید که پس از جنگ دوم جهانی «کمی یا قسمتی سوسیالیستی» بودند یا برخی از جوانب اقتصاد سوسیالیستی را پیاده کرده بودند (منطورتان محققا اقمار روسیه یعنی کشورهای اروپا شرقی و شوروی دوران استالین است). این استدلال از شوروی ۱۹۴۵ و اقمارش به عنوان کشورهای سوسیالیستی درست نیست. شوروی از ۱۹۲۸ دیگر شوروی سوسیالیستی نبود زیرا یک ضد انقلاب ترمیدوری به رهبری استالین نقدا این جامعه را به عقب برگردانده بود. از دیدگاه مارکس، سوسیالیسم تنها با روش سوسیالیستی یعنی رعایت دمکراسی سوسیالیستی برای تمام احاد جامعه قادر به آغاز است. هر زمان تخطی ای در رعایت دمکراسی بوجود آید این جامعه که انقلاب سوسیالیستی در سطح سیاسی (یعنی انقلاب سیاسی) را بپروزی رسانده در یک مارپیچی پیچیده ای به انحطاط خواهد رفت. بنابراین بنیادهای استدلال شما در مورد این جوامع متکی بر تحلیل های مارکسیستی که ما از آن پیروی می کنیم، نیست. و آن قبیل از عناصر سوسیالیستی که نام بردید نه تنها در شوروی استالینی در اوایل وجود داشت که توسط سوسیال دمکراسی هم از ابتدا انجام شده است. مثل سوسیال دمکراسی در آلمان یا حزب کارگر در بریتانیا و غیره. در نتیجه وجود این عناصر در تناقض با جامعه سرمایه داری نیست. سرمایه داری از این عناصر سوسیالیستی برای تحمیق توده ها استفاده می کند اما هیچگاه اساس نظام سرمایه داری را مورد سوال قرار نمی دهد. دمکراسی بورژوایی یک ایدئولوژی (یا فریب کلان) است برای محفوظ نگهداشتن استثمار کارگران و زحمتکشان.

۲ـ می فرمائید در یک کشور و‌ یا نقطه جهان می توان سوسیالیسم را ساخت اما نه در سطح جهانی. این استدلال هم در تناقض آشکار با متدولوژی مارکسیستی دارد. و در عمل در آستانه انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ روسیه ( اولین و تنها انقلاب سوسیالیستی در جهان) به مورد اجرا گذاشته شد. بر اساس تحلیل ها مارکس در نقد برنامه گوتا به تفصیل به این موضوع پرداخته شده است که پس از تسخیر قدرت توسط شوراهای کارگری و اردوی کار در جامعه ما وارد سوسیالیسم نمی شویم. ما وارد «گذار ار سرمایه داری به سوسیالیسم» خواهیم شد. یعنی بسیاری از رگه های سرمایه داری هنوز در این جامعه که انقلاب را به فرجام رسانده است وجود دارد. بله سوسیالیسم تنها در سطح جهانی ساخته می شود. یعنی کشورهای سرمایه داری با تکنولوژی بالاتر از یک کشور عقب افتاده (مثل ایران) باید صورت پذیرد تا سوسیالیسم را حتی در یک‌کشور بتوان ساخت. سوسیالیسم بر خلاف نظر شما یک امر محلی و منطقه ای و یا کشوری نیست! لازمه توفیق این دوران گذار وجود دمکراسی سوسیالیستی است. در شوروی دوران استالین این امر رعایت نشد و ضد انقلاب پیروز شد.

۳ـ از نابودی جهان در نهایت «بیوسفر» در آخر نوشته تان صحبت کردید. بله با این تحلیل بخشا موافقم. رزا لولزامبورک در نوشته ای در اقتباس از انگلس نوشت: «آینده بشریت یا سوسیالیسم است و یا بربریت»! بله بربریت آینده است! اما بشرطی که انقلابات سوسیالیستی در جهان رخ ندهد. اما انقلاب سوسیالیستی در جهان همزمان رخ نخواهد داد. انقلابات از نقطه ضعیف زنجیر بر محور جهان، در یک کشور آغاز می شود و همانند یک زمین لرزه به سراسر جهان لرزهایش احساس می شود. برای نمونه در ۱۹۱۹ پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ روسیه یک تشکیلات بین المللی (کمینترن) ساخته شد با همین مضمون و اهداف. در نتیجه ما به عنوان ایرانیان بجای ورود به گمانه زنی های غیر مارکسیستی، باید با استفاده از متدولوژی مارکسیستی تدارک انقلاب سوسیالیستی را در ایران را محیا کنیم. پس از آن ببینیم چه می شود! اگر جوانان ما به روش های غیر علمی متوصل شوند و سازماندهی انقلاب در کشور خودمان را سازمان ندهند، بدیهی است که نهایتا ما با بربریت مواجه خواهیم شد. جوانان باید با استفاده از متدولوژی مارکسیستی امیدوار باشند و سازماندهی انقلاب در ایران را تدارک ببینند. این اولین گام در راه جلوگیری از بربریت یا انقراض بشریت است!

الف آ:
با سلام و سپاس بابت پاسخ مفصل و کاملتون شما فکر می کنید که بعد از انقلاب کارگری، ایران به یک قطب سوسیالیستی تبدیل شده و یک بین‌الملل جدیدی تأسیس شده و انقلاب به بقیه کشورهای جهان صادر خواهد شد در حالی که برعکس ایالتهای ایران از «حق ملل بر سرنوشت» استفاده کرده و یک حکومت کارگری به چندین حکومت کارگری تقسیم خواهد شد و اولین ایالتی که خواهان جدایی خواهد شد ، خوزستان خواهد بود چون منافع اقتصادی و فرهنگی آنها، هر دو در جدایی از خاک ایران است.

مازیار رازی:
با درود مجدد و سپاس از کامنت شما. خیر من تصور نمی کنم که انقلاب صادر شدنی است. این خلاف نظریات مارکسیست هاست. اما انقلاب جهانی نیز همانند انقلاب در یک کشور نیاز به ستاد رهبری دارد که هماهنگی بین المللی را برای جوامعی که خود به نیاز انقلاب سوسیالیستی می رسند را فراهم می آورد. ما مطلقا با تحمیل و صدور انقلاب از بالا به سایر کشورها (یا همانند دول امپریالیستی که سازماندهی کودتا مانند ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در ایران را اعمال کرد)؛پس از انقلاب سوسیالیستی در ایران، مخالف هستیم . انقلاب هر کشور در جهان بستگی به مبارزه و تصمیم مردم همان کشوری که خواهان انقلاب و رهبرانی که خود آن جوامع به شکل دمکراتیک انتخاب می کنند، دارد. تحلیل شما در مورد جدایی ملیت های تحت ستم و قطعه قطعه شدن ایران پس از انقلاب سوسیالیستی کاملا بی اساس است. این بحث ها عموما ناشی از شایعه پراکنی های سلطنت طلبان و لیبرال ها ایرانی است که مردم را از جامعه سوسیالیستی بهراسانند. در واقع درست برعکس خود امپریالیسم مسبب اصلی طرح مساله ملی و انشقاق در جوامع مختلف بوده است. در این مورد مفصل در یک برنامه تلویزیونی توضیحاتی داده ام. رجوع شود به بخشی از این برنامه در یوتیوب لینک زیر:

ریشه های ستم ملی: دیدگاه مارکسیستی

منابع مرتبط:
پرسش و پاسخ در یوتیوب

مفهوم سوسیالیسم
https://militaant.com/wp-content/uploads/2013/04/socialism.pdf

مازیار رازی: https://linktr.ee/mazraz