اکتبر ۱۹۱۷: لنین و تروتسکی و رهایی ایران

«قرارداد اوت ١٩٠٧ مبنی بر تقسیم اراضی ایران بین روسیه و انگلستان باطل است و کلیه عهدنامه هایی که در تعارض با حاکمیت ارضی,استقلال و ازادی مردم ایران باشد، ملغی اعلام می گردد!»

در ٢٥ اذر ماه سال ١٢٩٦ لنین، رهبر انقلاب اکتبر اعلام کرد که کلیه عهدنامه های سری بین دولتین انگلستان و روسیه تزاری بر سر تقسیم اراضی ایران باطل است و قشون روسیه بایستی از ایران خارج شود.در اوت ١٩٠٧ ،انگلستان و روسیه تزاری قراردادی ایران را به دو منطقه نفوذ تقسیم کردند. نواحی ایران از شمال تا اصفهان تحت نفوذ روسیه، سیستان و بلوچستان نیز تحت نفوذ انگلستان درامد تا سپری برای منافع خود در هندوستان باشد.برای جلوگیری از برخورد طرفین، منطقه بی طرف نیز معین شد.
مجلس پس از دریافت نسخه اولیه، آنرا فورا رد کرد.اما “علی اصغر خان اتابک”,نخست وزیر ایران,در زمان خروج از مجلس ترور شد. روسیه و انگلستان بدون توجه به رای مجلس، اعمال نفوذ نمودند.انگلستان واحد SPR را در جنوب شرق و روسیه واحد قزاق را مستقر کردند.
در اواسط جنگ‌ جهانی اول ,انقلاب در روسیه به پیروزی رسید و لنین در بیانیه برست_لیتوفسک روسیه را از جنگ خارج کرد.
لنین که بیش از جنگ جهانی اول در نوشته هایش من جمله متنی به عنوان “وقایع ایران و بالکان” مورخ ١٩٠٨، از “جنبش مشروطه ایران” حمایت کرده بود، با پیروزی انقلاب اکتبر، دولت شوروی در چند اعلامیه قرارداد های پیشین بین روسیه تزاری و ایران را لغو و بدهی های دولت ایران به روسیه را بخشید. به عنوان مثال لنین در اعلامیه ای به امضای خودش اعلام کرد که :”قرارداد اوت ١٩٠٧ مبنی بر تقسیم اراضی ایران بین روسیه و انگلستان باطل است و کلیه عهدنامه هایی که در تعارض با حاکمیت ارضی,استقلال و ازادی مردم ایران باشد، ملغی اعلام می گردد.”
گفتنی است که از آن پس این عهدنامه ١٩٠٧ پاره و سوزانده شد و دیگر نسخه ای که بتوان بعد ها بدان استناد کرد ,وجود نداشت.پس از یک ماه از الغای قرارداد مذکور روسیه نیروهای خود را از ایران خارج کرد.
بخشی از اعلامیه ای که لنین خطاب به مسلمان مشرق زمین نوشت، چنین است:
“مسلمانان مشرق,ایرانیان،ترک ها،عرب ها، هندوها و تمام ملت هایی که درندگان حریص اروپایی دارایی و ازادی شان را مال التجاره خود قرار دادند و غارتگران جنگ جو می خواهند ممالک انهارا تقسیم کنند،ما اعلام می کنیم که عهدنامه سری بر سر تقسیم اراضی ایران محو و پاره گردیده است. به محض انکه عملیات جنگی خاتمه یافت،قشون روس از ایران خارج می گردد. از این پس مقدرات ایرانیان به دست ایرانیان تامین خواهد گردید.در زمان که مسلمانان هند تحت ظلم بیگانه فشرده و کوبیده شدند و بر ضد ستمگران شورش می کنند، نباید خاموش نشست. ما زیر پرچم خود ملل مظلوم را برای رهایی جای می دهیم.ای مسلمانان روسیه، ای مسلمانان مشرق زمین، در راه تجدید حیات عالم ما از شما انتظار هم عقیدگی و مساعدت داریم.”
“لئون تروتسکی” در نامه ای خطاب به سفیر ایران در پتروگراد چنین نوشت:
“نظر به اینکه ملت ایران از وضع آینده بین ملل روس و انگلیس در ارتباط با تقسیم اراضی مردد است,”شورای کمیسر های خلق روسیه”رای به الغای ان می دهد و کلیه عهدنامه ها و پیمان ها ضمیمه و پیرو آن که آزادی و استقلال ملت ایران را به مخاطره بیاندازد، از درجه اعتبار ساقط خواهد بود. در ارتباط با عده ای از قشون روس که خاک ایران را ترک نگفته اند، باید بیان کرد که خواست آنان بر خلاف اراده “کمیسر شوراها”است و این ناشی از جهالت سربازان روس و سو نیت ضدانقلابی فرماندهان آنان است.”شورای خلق روسیه” ان چه که در توان دارد را برای آزادی ایران از مامورین تزار که دشمن خلق ایران و روسیه هستند، به کار خواهد بست. از جهتی کلیه اتباع روسیه که در خاک ایران مرتکب اعمال نامشروع بر علیه ملت ایران شده اند، مجدانه مطابق با اصول انقلابی مجازات خواهند شد. بدین جهت کلیه توان خود را برای خروج قشون عثمانی و انگیس را از ایران به کار خواهد بست. امید است که ملل جهان، دولت های خود را برای جلوگیری از تجاوز به ایران وادار و موانع توسعه آنرا رفع کنند. به هر حال شورای کمیسر های ملت روس تنها روابطی را با ایران معتبر می داند که مبنی بر احترامات و رضایت طرفین باشد.”
تغییر رژیم سیاسی روسیه از تزاریسم به نظامی مدعی برابری و عدالت چنان چشم گیر بود که روشنفکران ایرانی در وصف آن مداحی کردند.”ملک الشعرای بهار” بر سر این تحول چنان بر سر ذوق امد که این تمثیل را بیان کرد:
“دو دشمن از دو سو ریسمانی را بر گردن شخصی انداخته و می کشند.ان بدبخت در میان تقلا می کرد.انگاه یکی از دو دشمن ریسمان را رها کرد و خطاب به او گفت :”ای بیچاره من برادر تو هستم!” و بدین ترتیب ان نگون بخت نجات یافت..ان مرد که ریسمان را رها کرد، لنین بود.
عارف قزوینی این شعر را سرود:
ای لنین، ای فرشته رحمت، قدمی رنجه کن تو بی زحمت
تخم چشم من اشیانه توست، پس کرم کن که خانه، خانه توست
یا خرابش کن یا اباد، رحمت حق به امتحان تو باد
بلشویک است خضر راه نجات، بر محمد و آل محمد صلوات

ارسالی از رفیق چه گوارا (ایران)

میلیتانت

سایت گرایش مارکسیست های انقلابی ایران