نگاهی اجمالی به فراخوان اخیر کارگران برای تجمع مقابل دادگستری

حرکت اخیر کارگران هفت تپه و فراخوان تجمع در مقابل دادگستری توسط اسماعیل بخشی برای حمایت گسترده و سرتاسری از خواست های کارگران هفت تپه در رابطه با خلع ید از بخش خصوصی، فصل جدیدی را در مبارزات کارگری ایران رقم زد. فصلی که تغییری ماهوی در اعتصابات و اعتراضات کارگران هفت تپه ایجاد نمود و برای اولین بار این اعتصابات مجزا و منفرد را به بقیه حرکات اعتراضی اقشار مختلف دردیگر مناطق کشور پیوند زد و زمینه های سراسری شدن اعتصابات و اعتراضات منفرد را فراهم آورد. اسماعیل بخشی در پیام خود به مناسبت سالگرد تاسیس سندیکای معلمان شروع عملی سازی چنین هدفی را کلید زده بود. او در این پیام خاطر نشان کرد که پیروزی این اعتراضات بدون شرکت همگانی و حمایت همه اقشار تحت ستم امکان پذیر نخواهد بود.

کارگران ایران، بویژه کارگران هفت تپه در جریان زندگی روزمره و کار اجتماعی  خود در چهل و یک ساله اخیر به نفی مالکیت خصوصی و یا دولتی رسیده اند و این آگاهی به وضوح در سخنرانی های بخشی، بهمنی، میثم و یا دیگر نمایندگان و سخنگویان کارگران منعکس شده است. آنان ابتدا ازطریق مذاکره با کارفرما و یا نمایندگان او حرکت اعتراضی خود را شروع کرده و پس از درک بیهوده بودن این تلاش قدم به پله های بعدی گذاشته ویک به یک ارگان های مختلف دولتی چه در سطح محلی و چه ملی را امتحان کردند تا اینک سرانجام به این نتیجه رسیدند که بخش خصوصی قدمی در راه بهبود شرایط برنداشته و دولت سرمایه داری جمهوری اسلامی نیز نقشی به جز حمایت از بخش خصوصی و اجرای سیاست های نئولیبرالیستی بازی نمی کند. حرکتی که از مبنا های عینی اقتصادی آغاز شده بود اندک اندک ابعاد سیاسی – اجتماعی گسترده تری گرفت و به پیش رفت. حال قدم بعدی چیست؟ اگرچه بنا به اعتقاد من پیشروان کارگری و روشنفکران پیشرو به درستی آگاهند که تنها راه حل بحران موجود احرازمالکیت جمعی بر کارخانه است، اما این آگاهی نیازبه محکم کردن جای پای خود در درون اقشار مختلف کارگری که حتی برخی آغشته به تفکرات ایدولوژیک و سیاسی بورژوازی و اعوان و انصار آن هستند، دارد. طرح شعار کنترل کارگری و نظارت بر دخل و خرج و معاملات پنهانی و پشت پرده کارخانه، مهمترین پل ارتباطی برای دوران گذاراز مالکیت شخصی و یا دولتی  به مالکیت جمعی کارخانه است. گذاری که بدون سازماندهی سراسری حرکت های منفرد و ایجاد قدرت دوگانه و سرانجام انقلاب و به زیر کشیدن حاکمیت موجود امکان پذیر نخواهد بود.

انتقادات برخی از جریانات چپ و به ظاهر کارگری موجود از فراخوان اخیر بر اساس اینکه اسماعیل بخشی در فراخوان خود و در شعار “خلع ید یک کلام والسلام” موضوع شکل جانشینی پس ازخلع ید را ناگفته گذاشته است، بی انصافانه و حتی غرض ورزانه به نظر می رسد. تنها نگاهی اجمالی به روند مبارزات وچگونگی طرح خواسته های کارگران در پنج ساله اخیر به روشنی نشان می دهد که چگونه پیشروان کارگری در مبارزات قدم به قدم خود به وضوح ناتوانی بخش خصوصی وهمکاری و حمایت ارگان های دولتی سرمایه داری را مشاهده کرده و دریافته اند. شعارکنترل شورا های کارگری بر چگونگی عملکرد مدیران دولتی، اگرعملی شود، نیز ناشی از این دریافت و آگاهی است. البته شورا های کنترل کننده مورد نظر بخشی و دیگر کارگران به معنای شورا های کارگری، آن چنان که این منتقدان تصور می کنند نیست؛ شورا هایی که تنها در دوران اعتلای انقلابی و به عنوان ارگان های کسب قدرت سیاسی و اعمال مالکیت جمعی و تحقق سوسیالیسم شکل می گیرد. در آن زمان این شوراها دیگر کنترل کننده تولید نخواهند بود، بلکه خود صاحب و برنامه ریز واحد های تولیدی هستند.

چگونه می توان انتظار داشت که بدون ایجاد حزب کارگران پیشرو و حرکت به سمت تدارکات اولیه سازماندهی سراسری اعتراضات و اعتصابات  بتوان از نظام کنونی مالکیت خصوصی سرمایه داری به نظام مالکیت جمعی، که همه توافق داریم تنها در صورت پیروزی انقلاب کارگری ـ سوسیالیستی امکان پذیر است، عبور کرد. اما این منتقدان همه این پیش فرض ها را نادیده گرفته و حزب خود ساخته خود را بر جای حزب طبقه کارگر نشانده و با طرح شعار هایی چپ روانه و آوانتوریستی، که مطابق معمول به گوش برخی از روشنفکران بی عمل و شتابزده چپ خوش می آید، در عمل به نفی و تخطئه این حرکت تحسین آمیز می پردازند، حرکتی که در واقع قدمی به سوی هماهنگی گسترده و سراسریست. اگر طرح خواست مالکیت اشتراکی در هفت تپه، آنچنان که این منتقدین انتظار دارند، ان هم بدون در نظر گرفتن توازن قوا و سطح فعلی آمادگی و سازماندهی طبقه کارگر و دیگر اقشار زحمتکش، نشان دهنده کور ذهنی سیاسی طرح کنندگان آن نباشد، حداقل نماینده تخیلی بودن ذهن مطرح کنندگان آن است. چگونه می توان انتظار داشت که درنظامی صددرصد سرمایه داری یک کارخانه واحد، بدون هیچگونه ارتباط ارگانیک با دیگر مراکز تولیدی – خدماتی بتواند شعار مالکیت جمعی را مطرح کرده و بدان دست یابد، کدام واقعه تاریخی امکان وقوع چنین اتفاقی را ثابت می کند، آن هم در زمانه ای که ما دیدیم که حتی پیروزی انقلاب در یک محدوده جغرافیایی خاص، بدون حمایت بین المللی و تداوم انقلاب جهانی سرانجام به شکست کشانده می شود، شکستی که نه تنها یاس و سرخوردگی طبقه کارگرونزول سطح اعتماد به نفس، بلکه عقب نشینی همه جانبه و تعویق امر انقلاب را به دنبال دارد.

البته کتمان نمی کنیم که این حرکت مانند هر حرکت اجتماعی دیگر ضعف ها و نقصان های متعددی دارد، از جمله شتابزدگی درفراخوان و یا عدم آمادگی و سازماندهی نیروهای شرکت کننده در مقابله با نیروهای دولتی و شبه دولتی که این بار به جای چماق پلاکاردهای دفاع از “مستضعفان” و نه کارگران، را حمل می کردند؛ حرکتی که چندان دور از انتظار نبود، اما شاید بتوان این ضعف را تا حدود زیادی ناشی از بی عملی و فرقه گرایی برخی از محافل کارگری – روشنفکری داخل و خارج ایران دانست. طبیعی است که در هنگام عدم حضور آنان این خلاء توسط عناصر و جریانات ضد انقلاب پر خواهد شد، درست مانند حرکات فرقه گرایانه جریانات چپ در سال های اولیه انقلاب ۱۳۵۷ که سرانجام سلطه ضد انقلاب جمهوری اسلامی را برای چهار دهه بعدی میسر کرد. اما فراموش نکنیم که اینبار هدف این فرقه گرایی جنبش اصیل طبقه کارگر است که فراز و نشیب مبارزات سال های اخیرپتانسیل انقلابی آن را نشان داده. جنبشی که می رود تا عقربه ترازوی توازن قوا را به نفع خود بچرخاند. بلشویک ها و کمونیست های راستین هیچگاه مبارزه طبقه کارگر را نادیده نگرفته و فعالانه در همه آن ها شرکت می کنند، حتی در صورت وجود انتقاداتی به حرکت مزبور، همانگونه که سوسیال دموکرات های روس در سال ۱۹۰۵ دوش به دوش طبقه در حرکت کارگران در مقابل کاخ زمستانی تزار حضور پیدا کرده و حتی در صف مقدم آن کشته شدند.

حقانیت یک حرکت در فراز و نشیب ها و شکست و پیروزی های نهفته است، نه در پیروزی های بدون شکست. ناپلئون می گوید یک سردار خوب سرداری نیست که مداوما پیروز می شود، بلکه آنیست که شکست می خورد و از شکست های خود درس می گیرد تا در نبرد بعدی پیروز شود.

گرایش مارکسیست های انقلابی ضمن حمایت کامل از این حرکت شکوهمند، علیرغم همه کاستی ها و نقصان هایش، مجددا بر باور خود در رابطه با تشکیل هسته های مخفی کارخانجات، ادارات و محلات و تلاش برا ی برقراری ارتباط بین این مراکز اعتراضی تاکید کرده و گردهمایی اخیر را در راستای این باور ارزیابی می کند. باشد که ادامه چنین حرکاتی در آینده بیش از پیش پایه های حکومت سرمایه داری در ایران را متزلزل کند.

رضا سپهر

گرایش مارکسیست های انقلابی ایران

۱۰ دی ۱۳۹۹

militaant.com