سخنرانی دربارۀ انحلال مجلس مؤسسان

خطاب به کمیتۀ اجرایی مرکزی سراسر روسیه

و.ا. لنین

تاریخ ایراد سخنرانی: 6 ژانویۀ 1918

نخستین انتشار: 22 ژانویه، پراودا، شمارۀ 6.

منبع: مجموعه آثار لنین، انتشارات پراگرس، مسکو، جلد 26، صفحات 437-441.

ترجمۀ فارسی: آرام نوبخت

رفقا؛ تصادم میان قدرت شورایی و مجلس مؤسسان، از کلّ مسیر انقلاب روسیه برمی خیزد که با وظیفۀ بی سابقۀ بازسازی جامعه بر مبنای خطوط سوسیالیستی مواجه گردید. پس از رویدادهای 1905، تردیدی نمی توانست باشد که روزگار تزاریسم به سر آمده و تنها به خاطر واپس ماندگی و جهل جمعیت روستایی بوده است که تزاریسم خود را از قعر چاه بیرون کشیده. ویژگی انقلاب 1917، از یک سو تبدیل حزب بورژوا امپریالیست به یک حزب جمهوری خواه تحت فشار رویدادها بود و از سوی دیگر، پدیدار شدن سازمان های دمکراتیک- یعنی شوراها- که در سال 1905 شکل گرفته بودند؛ حتی آن زمان هم سوسیالیست ها دریافته بودند که سازمان این شورها، درحال خلق چیزی عظیم، چیزی نوین و بی سابقه در تاریخ انقلاب جهانی است. شوراها که صرفاً به ابتکار مردم ایجاد شده اند، شکلی از دمکراسی هستند که مشابه آن در هیچ کشور دیگری به چشم نمی خورد.

انقلاب، دو نیرو را خلق کرد: اتحاد توده ها با هدف سرنگونی تزاریسم، و سازمان های طبقۀ کارگر. وقتی می شنوم دشمنان انقلاب اکتبر اظهار می کنند که ایده های سوسیالیسم غیرعملی و آرمان شهری هستند، اغلب این پرسش ساده و روشن را پیش رویشان می گذارم. می پرسم که شوراها از نظر نه شما چیستند؟ چه چیزی به بروز این سازمان های مردمی که هیچ گونه سابقه ای در تاریخ تکامل انقلاب جهانی ندارند، انجامید؟ هیچ یک از آن ها قادر به ارائۀ پاسخی دقیق به این پرسش نبوده اند. آن ها در همان حال که با رخوت از نظام بورژوایی دفاع می کنند، به تقابل با این سازمان های نیرومندی می پردازند که شکل گیری شان هرگز در هیچ انقلابی در جهان مشاهده نشده است.

تمام کسانی که مشغول مبارزه با زمین داران هستند، به تشریک مساعی با شوراهای نمایندگان دهقانان نیز می پردازند. شوراها تمامی کسانی را که نمی خواهند بیکار بنشینند و خود را وقف فعالیت های سازنده می کنند، با آغوش باز پذیراست. شوراها شبکۀ خود را بر سرتاسر کشور گسترده اند، و هر چه این شبکۀ شوراهای مردمی متراکم تر باشد، امکان استثمار کارگران کم تر خواهد بود. چرا که وجود شوراها، با یک نظام مرفه بورژوایی ناسازگار است. این منشأ کلّ تناقضات موجود در میان بورژواهایی است که صرفاً بنا به منافع خود مشغول ستیز با شوراهای ما هستند.

گذار از سرمایه داری به نظام سوسیالیستی مستلزم مبارزه ای طولانی و طاقت فرسا است. انقلاب، پس از سرنگونی تزار، ناگزیر باید فراتر می رفت؛ و نمی توانست در مرحلۀ پیروزی انقلاب بورژوایی متوقف شود؛ چرا که جنگ و مصایب ناگفتۀ آن برای مردمان خسته، زمینۀ مساعد را برای بروز انقلاب اجتماعی مهیا کرد. بنابراین هیچ چیز مضحک تر از این گفته نیست که تکامل بعدی انقلاب و شورش توده ها به دنبال آن، به وسیلۀ یک حزب، یک فرد، یا آن طور که قیل و قال به راه می اندازند، به وسیلۀ ارادۀ یک «دیکتاتور» صورت پذیرفته اند. آتش انقلاب فقط به دلیل مصایب غیرقابل باور روسیه و شرایط حاصل از جنگ، شعله ور شد. این شرایط، کارگران را به نحو جدّی و اجتناب ناپذیری با دو بدیل رو به رو کرد: یا برداشتن گامی جسورانه، متهورانه و بی بر و برگرد، و یا هلاک شدن و مرگ از گرسنگی.

آتش انقلابی، خود را در آفرینش شوراها- این تکیه گاه انقلاب کارگری- هویدا کرد. مردم روسیه پیشرفت و جهشی عظیم از تزاریسم به شورها داشته اند. این واقعیتی است بی همتا و انکارناپذیر. در همان حالی که پارلمان های بورژوایی تمامی کشورها و دولت ها، ضمن محصور بودن در چارچوب مرزهای سرمایه داری و مالکیت خصوصی، هرگز در هیچ جا به پشتیبانی از یک جنبش انقلابی نپرداخته اند، شوراها پس از شعله ور ساختن آتش انقلاب، آمرانه مردم را فرمان دادند که مبارزه کنند، همه چیز را به دست گیرند و خود را سازمان دهند. در مسیر انقلابی که با نیروی شوراها برانگیخته شد، قطعاً انواع خطاها و اشتباهات فاحش وجود دارد. امّا هر کسی می داند که جنبش های انقلابی همواره و به ناگزیر با آشوب، ویرانی و هرج و مرج همراه می شوند. جامعۀ بورژوایی، همین جنگ و آشفتگی است؛ این شرایط بود که نزاع میان مجلس مؤسسان و شوراها را ایجاد و برجسته کرد. کسانی که می گویند ما اکنون مشغول «انحلال» مجلس مؤسسان هستیم، درحالی که زمانی از آن دفاع می کردیم، سرسوزنی فهم از خود نشان نمی دهند، بلکه صرفاً مشغول جویدن عباراتی بی معنا و پرطمطراق هستند. در آن مقطع ما مجلس مؤسسان را بهتر از تزاریسم و جمهوری کرنسکی و ارگان های مشهور قدرت آنان می دانستیم، اما وقتی شوراها به عنوان سازمان های انقلابیِ کلّ مردم پدیدار شدند، طبیعتاً به طور غیرقابل قیاسی نسبت به هرگونه پارلمان در جهان برتری و تفوق یافتند؛ این واقعیتی است که از آوریل سال گذشته مورد تأکید من بود. شوراها با درهم شکستن کامل مالکیت بورژوایی و زمین داری، و با تسهیل کردن آخرین طغیان که مشغول زدودن تمامی آثار و بقایای نظام بورژوایی است، ما را به مسیری سوق داده که طی آن، مردم به سازماندهی زندگی خودشان هدایت شده اند. ما خود را درگیر این کار سترگ سازماندهی کرده ایم، و چه خوب که چنین کرده ایم. البته انقلاب سوسیالیستی هرگز نمی تواند بلافاضله به شکل آشکار و شسته و رفته و بی نقص به مردم معرفی شود. انقلاب ناگزیر با جنگ داخلی، خرابکاری و مقاومت همراه خواهد بود. کسانی که خلاف این را می گویند یا دروغگو هستند یا بزدل (تشویق پرشور). رویدادهای 20 آوریل، یعنی زمانی که مردم بدون هرگونه راهنمایی از سوی «دیکتاتور»ها یا احزاب، مستقلاً و مصممانه علیه حکومت سازشکاران بیرون آمدند، همان موقع نیز نشان داد که بورژوازی بی رمق و فاقد پایه ای محکم است.

توده ها قدرت خود را درک کردند، و برای فرونشاندن آن ها بود که بازی معروف جفتک چهارکش وزرا آغاز شد، بازی ای که با هدف تحمیق مردم صورت می گرفت. اما در طول این بازی، به خصوص پس از کرنسکی، مردم خیلی زود دیدند که جیب های او با توافقات سرّی غارتگرانه با امپریالیست ها پر شد و وی گسیل ارتش برای دست زدن به یک یورش را آغاز کرد. به تدریج اقدامات سازشکاران برای مردم فریب خورده ای که کاسۀ صبرشان لبریز شده بود، آشکار گردید. نتیجه، انقلاب اکتبر بود. مردمی که از شکنجه، اعدام و تیرباران های دسته جمعی زحم خورده بودند، از تجربیات خودآموختند؛ به همین خاطر این که قصابان می گویند بلشویک ها یا همان «دیکتاتور»ها مسئول شورش کارگران بوده اند، یاوه است. شکافی که هم اکنون در میان خود مردم در کنگره ها، نشست ها، کنفرانس ها و الی آخر درحال رخ دادن است، خود دروغ بودن چنین ادعایی را به آنان نشان می دهد. مردم هنوز به طور همه جانبه انقلاب اکتبر را درک نکرده اند. این انقلاب در عمل نشان داده است که چگونه مردم باید زمین، منابع طبیعی، ابزار حمل و نقل و تولید را در دستان خودشان، در دستان دولت کارگران و دهقانان بگیرند. شعار ما، «تمام قدرت به دست شوراها» بود؛ ما برای چنین چیزی است که می جنگیم. مردم خواهان فراخواندن مجلس مؤسسان بودند، و ما هم آن را فراخواندیم. اما آن ها بلافاصله دریافتند که این مجلس مؤسسانِ مشهور، واقعاً چه چیزی بوده است. اکنون ما ارادۀ مردم را که در شعار «تمام قدرت به دست شوراها» متجلی شده، عملی کرده ایم. تا جایی که به خرابکاران بازمی گردد، ما آن ها را خُرد خواهیم کرد. هنگامی که از «اسمولنی»، این منبع الهام بخش زندگی و نیرو، به کاخ «ترونیدا» آمدم، احساس می کردم که گویی در جمع لاشه ها و مومیایی های بی جان هستم. آن ها تمامی منابع موجود خود را برای مبارزه علیه سوسیالیسم بسیج کردند، به خشونت و خرابکاری متوسل شدند، حتی دانش، این افتخار عظیم بشری را هم به ابزاری برای استثمار کارگران تبدیل کرند. هرچند بالآخره تاحدودی توانستند مانع حرکت بخش پیرو به سمت انقلاب سوسیالیستی بشوند، اما نتوانستند آن را متوقف کنند و هرگز هم نخواهند توانست. به علاوه شوراهایی که درهم شکستن بنیان های کهنه و فرسودۀ نظام بورژوایی را آغاز کرده اند- آن هم نه به شکل اشراف زاده ها، بلکه به شکل پرولتری و دهقانی زمخت آن- بسیار بسیار نیرومند هستند.

سپردش قدرت به مجلس مؤسسان، دوباره سازش با بورژوازی شرور خواهد بود. شوراهای روسیه منافع کارگران را مافوق منافع سیاسی خائنانۀ سازش تحت لوایی جدید، قرار می دهند. سخنرانی های آن سیاستمداران قدیمی و منسوخ، یعنی «چرنوف» و «تسرتِلی» که به طور خسته کننده ای همچنان به ناله کردن برای آتش بس جنگ داخلی ادامه می دهند، بوی گندیدگی و تعفن عهد عتیق می دهد.

اما تا زمانی که «کالِدین» وجود دارد، تا زمانی که شعار «تمام قدرت به مجلس مؤسسان» شعار «نابود باد قدرت شورایی» را در دل خود مستتر دارد، جنگ داخلی اجتناب ناپذیر است. هیچ چیز در جهان، ما را از قدرت شورایی منصرف نخواهد کرد! (تشویق پرشور) و وقتی مجلس مؤسسان باری دیگر آمادگی خود را برای به تعویق انداختن مسائل و وظایف شدیداً حادی که شوراها پیش پایشان قرار داده بودند، نشان داد، ما به مجلس مؤسسان گفتیم که نباید حتی یک لحظه هم این موارد به تعویق انداخته شوند. مجلس مؤسسان که از به رسمیت شناختن قدرت مردم اجتناب کرده است، اکنون با ارادۀ قدرت شورایی منحل می شود. ریابوشینسکی ها، پول های قمار خود را باخته اند؛ تلاش های آنان برای مقاومت تنها به به بروز یک جنگ داخلی جدید خواهد انجامید.

مجلس مؤسسان منحل می شود. جمهوری انقلابی شورایی پیروز خواهد شد، حال به هر بهایی که می خواهد باشد. (تشویق پرشور، و تحسین حضّار)

 http://www.marxists.org/archive/lenin/works/1918/jan/06b.htm