فاجعۀ معدن سوما: کشتار در محل کار

روز سیزدهم ماه مه، نظام استثمار و بهره کشی سرمایه داری، جان قریب به 300 کارگر معدن زغال سنگ را گرفت و نام آن را «حادثۀ» سوما، شهری در غرب ترکیه، گذاشت. امروز هنوز تعداد نامعلومی از کارگران در زیر آوار به دام افتاده اند. این کشتار، بزرگترین «حادثۀ کار» در تاریخ ترکیه است. دلایل تکنیکی این رویداد هنوز نامشخص است. اما به دلیلی نامعلوم در معدن، آتش سوزی رخ داد که هنوز هم ادامه دارد. این آتش سوزی مونوکسید کربن ایجاد نمود که باعث مرگ کارگران گشت.

اتفاقی را که در سوما رخ داده است نمی شود به «حادثۀ کار» تقلیل داد. آن چه که در سوما پیش آمده، کشتار دسته جمعی بود که کارفرمای «سوما هولدینگز» و همدستش، حکومت «حزب عدالت و توسعه» (APK) مرتکب شدند. از یک طرف، کارفرمایان طماع از وسایل و امکانات ایمنی لازم استفاده نمی کنند، از طرف دیگر، حکومت APK، که مسئولیت بازدید محل های کار را برای حفظ و رعایت ایمنی کارگران دارد، چشم خود را به روی وضعیت حاکم در محل های کار می بندد. 14 روز پیش، احزاب اپوزیسیون پارلمان، طرح پیشنهادی تازه ای در مورد معدن سوما به پارلمان ارائه کردند، اما این طرح پیشنهادی از طرف APK رد شد.
اردغان در هر فرصتی که می یابد، اعلام می کند که سرسختانه مشغول برداشتن تمامی موانع از سر راه کارفرمایان بوده و «زنجیر»ها را از پای آن ها می خواهد بگسلد و حالا ما نتیجۀ این قطع کردن «زنجیرها» از پاهای کارفرمایان را در سوما می بینیم. معادن که نیاز به اقدامات بسیار مهم ایمنی داشته و برای کار در آن ها نیاز به کارگران واجد شرایط است، همه مشمول خصوصی سازی گردیده و به شرکت های خارجی سپرده شده است. کارفرمایان به منظور کاهش هزینه، اقدامات لازم را برای رعایت موارد ایمنی نمی کنند و در نتیجۀ آن، کارگرانی که واجد شرایط نیستند، به طور موقت استخدام شده اند و دستمزد پایینی می گیرند، در این معادن زیاد هستند. این دقیقاً در مورد معدن «سوما هولدینگز» صادق است.
در مصاحبه ای که روزنامه «حریت» با صاحب اصلی این معدن «آلپ گورکان» کرده بود، گورکان به رشد کمپانی اش می بالید و می گفت که سالیانه 6 میلیون تن زغال سنگ استخراج می کند. در این مصاحبه، او با غرور به این می بالید که توانسته بود مخارج استخراج را از 140 دلار به 24 دلار کاهش دهد و گفت: «به این می گویند بخش خصوصی!». در نتیجۀ آن ما اکنون شاهد این می باشیم که این همه «دستاوردهای» کارفرمایان، چگونه به قیمت جان کارگران تمام می شود.
دولت AKP نیز دولت رشد (اقتصادی) کارفرمایان بدون هیچ گونه «مانع» است. آن ها خوب می دانند که بین رشد اقتصادی و باقی ماندن در قدرت رابطه وجود دارد. در دوران حکومت AKP، نزدیک به 13 هزار کارگر تاکنون جان خود را در «حوادث» محل کار از دست داده و تعداد بسیار بیش از این هم مجروح و معلول شده اند. قابل یادآوری است که 19 سال است که ترکیه قانون 176 سازمان جهانی کار (ILO) را در رابطه با «ایمنی و سلامتی معادن» پذیرفته است.

«تانر ییلدیز» وزیر نیرو که در مراسم گشایش این معدن حضور داشت، به کارفرمایان علامت داد که نیازی نیست نگران فشارها باشند. و درسال های گذشته نخست وزیر وقت، اردغان، سعی کرده بود که این «حادثه»ها را به این صورت در رابطه با کارگرانی که جان خود را در آن زمان از دست داده بودند، توجیه کند که: «این ذات کار است و خواست خدا است».
حوادث محل کار (یا بگوییم قتل هایی که در محل کار اتفاق می افتد) بزرگ ترین مسألۀ کارگران است. برای افزایش آگاهی در این زمینه، انجمن همبستگی بین المللی کارگران (UID-DER) نقداً کمپینی را تحت عنوان «حوادث محل کار سرنوشت ما نیستند، جلوی مرگ کارگران در محل کار را بگیریم» آغاز کرده بود. از طریق این کمپین، UID-DER به صدها هزار کارگر دست یافته و موفق شده بود تا 100 هزار امضا جمع آوری کند و نهایتاً آن طومار را به پارلمان تحویل دهد. تداوم این «حوادث» گویای اهمیت کمپین انجمن ما است.

اکنون اعتراضات توده ای در کشور شکل گرفته است که بدون تعجب با سرکوب پلیس روبه رو گردیده است. وقتی اردوغان به بازدید «سوما» رفت با اعتراضات خانواده های معدنچیان مواجه شد. جمعیت شعار می داد: «نخست وزیر استعفا بده!»
اتحادیه های کارگری یک روز اعتصاب را در اعتراض به این اتفاق اعلام کردند. در نواحی صنعتی، کارگران کارخانه ها و معادن به اعتصاب پیوستند. بیش از 10 هزار معدنچی از «زنگول داغ» که شهرک معدنی است، در میان فعالترین این کارگران بوده اند. همچنین، پشتیبانی بین المللی از معدنچیان سوما صورت گرفته است. کارگران کوبا، ونزوئلا، بولیوی (به ویژه معدنچیان آن ها) در پشتیبانی از معدنچیان سوما دست از کار کشیدند.
UID-DER نیز فعالانه در اعتراض مناطق کارگری عمل کرده است. UID-DER خاطر نشان می کند که کارفرمایان و حکومت های وقت آن ها اقدامات ایمنی لازم را پیاده نخواهند کرد، مگر این که طبقۀ کارگر خود را سازماندهی نموده و به مبارزه برخیزد.
17 مه 2014
ترجمه: شبکۀ همبستگی کارگری (IWSN)
http://en.uidder.org/soma_mine_disaster_massacre_at_work.htm