شورا، کنترل کارگری و نقش پرولتاریا در انقلاب

از میلیتانت شماره ۱۰۰: به مناسبت صدمین سالگرد انقلاب اکتبر ۱۹۱۷

شورا، کنترل کارگری و نقش پرولتاریا در انقلاب

برای هر کسی که خواهان دنباله روی و توسعۀ سنن بلشويسم است مسئلۀ برجسته کردن نقش شوراهای کارگری و ديگر نهادهای خود سازماندهی توده های تحت استثمار و ستم بایدامری کليدی باشد. متأسفانه در چند دهۀ اخير «رهبران» و «بين الملل های» پرطمطراقی که حتی خود را «تروتسکيست» می نامند، و یا خود را به عنوان جانشين لنين و تروتسکی می بينند، نقش شوراها در انقلاب اکتبر را يا کم بها جلوه می دهند و يا حتی آنها را ناديده می گيرند. آنان حزب، و به خصوص رهبری حزب، را آنچنان عمده می کنند که شوراها ديگر به نهادهاي صرفاً پيرو حزب تبديل می شوند – و نه نهادهايی که اساس ديکتاتوری پرولتاريا بودند.

در متن هايی که در اين بخش گرد آورده شده اند میتوانیم بار دیگر نقش مهم شوراها را ببينيم و همچنین بر اهميت به دست آوردن اکثريتی در آنها برای اينکه بلشويک ها بتوانند تسخير قدرت پرولتاريا را سازمان دهند تاکید ورزیم. نقش شورا های شهری کارگران (soviet) که قدرت دولتی را در دست داشتند، و نه فقط پارلمان پرولتری بودند بلکه در اصل نمايانگر تلفيق قوه های مقننه و مجريه بودند. شورا های شهری کارگران که مسلح بوده و بر اساس نمايندگی از کميته های کارخانه در بخش وسيع روسيه انتخاب می شدند.

آیین‌نامۀ انتخابات شوراها

بیانۀ پیشِ رو، به تاریخ ۷ مه ۱۹۱۷ در صفحۀ اول نشریۀ بلشویکی «پراودا» و زیر عنوان «پیش‌نویس آیین‌نامۀ انتخاب نمایندگان شورای نمایندگان کارگران و سربازان» منتشر شد. با انتشار این بیانیه، نخستین بار بود که شعار «تمام قدرت به دست شوراها» در یک بیانیۀ حزبی رسمی می‌آمد. هدف از این آیین‌نامه، کمک به رأی‌دهندگان شوراها برای تمییز دادن نامزدهای حقیقتاً انقلابی از نامزدهای اسماً انقلابی بود.

********

ما ضمن انتخاب نمایندگان خود در شورای نمایندگان کارگران و سربازان، وظیفۀ دفاع از موارد ذیل را به آنان محول می‌داریم:

۱- جنگ

جنگ کنونی را تزارها و پادشاهان تاج‌دار و سرمایه‌دارانِ راهزنِ بی‌تاج آغاز کردند؛ این جنگ، یک جنگ غارتگرانه است که برای تمام مردمان جهان تنها مرگ و نابودی به ارمغان می‌آورد و برای مُشتی سرمایه‌دار، سودهای کلان. معاهدات پنهانی‌ای که نیکولایِ سفاک با سرمایه‌داران انگلستان و فرانسه منعقد کرد، تا به امروز منتشر نشده‌اند. با این وجود هنوز تا به همین لحظه به خاطر این معاهدات سیاه و شنیع، خون ما جاری است.

مادام که قدرت به دست کارگران و سربازان و فقیرترین دهقانان- یعنی آنانی که حقیقتاً غارتگران را نمی‌خواهند- نرسد، خون ما هم‌چنان باید برای حفظ منافع مُشتی سرمایه‌دار و ملاک سرازیر شود.

پایان دادن به جنگ غارتگرانۀ کنونی با یک صلح عادلانه، تنها برخلاف ارادۀ حکومت‌های کنونی، تنها با رهایی از شرّ سرمایه‌داران و زمین‌داران تمامی کشورها امکان‌پذیر است. سوسیالیست‌های تمامی کشورها می‌بایست الگو و نمونۀ کارل لیبکنشت را دنبال کنند که به خاطر مبارزه علیه ویلهلمِ «خود» و سرمایه‌دارانِ «خود» به اعمال شاقه محکوم شده‌است.

۲- زمین

تمام زمین- نه فقط املاک تزاری و دولتی و صومعه‌سراها که همین‌طور املاک متعلق به ملاکین- می‌بایست بدون پرداخت غرامت به دهقانان منتقل شوند.

دهقانان می‌بایست این زمین‌ها را فوراً مصادره و بلافاصله زیر کشت ببرند. ما نباید منتظر مجلس مؤسسان شویم که حتی تا به الآن فراخوانده نشده است. هرگونه تأخیر کلّ این اقدام را به خطر می‌اندازد. به انتظار نشستن، فاجعه‌بار خواهد بود! برنامۀ ملاکین اینست که امور را به درازا بکشند و در صورت توفیق در این امر، کل انتقال زمین به دهقانان را مختل کنند.

زمین در کنار سرمایۀ مرده و زندۀ املاک ملاکان باید به‌شکل سازماندهی‌شده و تحت نظارت شوراهای نمایندگان دهقانان و نمایندگان کارگران کشاورز مصادره شود. نباید اجازه داد که کوچک‌ترین بی‌نظمی و اختلالی رخ دهد. انضباط انقلابی ضروری است. سربازان باید از جبهه هیئت نمایندگانی خود را به شوراها و کمیته‌هایی که بر تسخیر زمین کنترل خواهند داشت، اعزام و معرفی کنند.

۳- کار

هشت ساعت کار باید برای کلیۀ کارگران اعم از زن و مرد در شهرها و روستاها همراه با افزایش دستمزد متناسب با هزینۀ معاش اعمال شود. باید کنترل شوراهای نمایندگان کارگران و سربازان را بر تولید و توزیع محصولات اعمال کنیم. بدون این کار، کشور با خطر قطحی روبه‌رو می‌شود. نه «کنترل» سرمایه‌داران، بلکه کنترل شورای نمایندگان کارگران و سربازان می‌تواند نانِ شهر و اقلام صنعتی ارزان‌تر را برای روستاها تأمین کند.

۴- قدرت

تمام قدرت کشور باید تنها به شوراهای نمایندگان کارگران و سربازان و دهقانان و سایرین تعلق داشته باشد (باید شوراهای کارگران راه‌آهن و سایر خدمۀ دولتی را نیز لحاظ کنیم). توافق با سرمایه‌داران و تنها گذاشتن حضرات سرمایه‌دار با این قدرت، منجر به طولانی شدن جنگ و وخامت بیش‌تر وضعیت داخل کشور می‌شود.

نباید به هیچ رو به حکومت «جدید» {ائتلاف اخیراً شکل‌گرفتۀ سوسیالیست‌ها و لیبرال‌ها} اعتماد کرد، چرا که این حکومت، هم‌چنان حکومت سرمایه‌داران است. هیچ حمایتی نباید از آن داشت. حتی یک شاهی هم نباید صرف آن کرد. هیچ اعتمادی نباید به احزاب «دفاع‌طلبی» داشت که توافق با سرمایه‌داران و مشارکت در حکومت سرمایه‌داران را موعظه می‌کنند!

۵- پلیس

تحت هیچ شرایطی نباید اجازۀ بازگشت پلیس را بدهیم. ما به جای پلیس و به جای ارتش دائمی، نیازمند میلشیا و تسلیح همگانی کلیۀ شهروندان اعم از مرد و زن هستیم.

۶- فروپاشی اقتصادی و هزینۀ معاش

مبارزۀ موفقیت‌آمیز با سقوط اقتصادی و فقدان نان، نیازمند (۱) پایان جنگ در اسرع وقت، (۲) انتقالِ هرچه سریع‌ترِ تمام قدرت به دستان شوراهای نمایندگان کارگران و سربازان است. یک حکومت انتقالی که هنوز متشکل از اکثریت سرمایه‌دار است، نمی‌تواند به طور موفقیت‌آمیزی با فروپاشی اقتصادی مبارزه کند؛ بلکه از سود سرمایه‌داران و مزایای ملاکان صیانت می‌کند و نمی‌خواهد به کارگران اجازه دهد که بر تولید و توزیع محصولات کنترل داشته باشند- همان کنترلی که به تنهایی می تواند فروپاشی را تخفیف دهد.

حکومت موقت عاجز از انجام آن دسته تمهیدات انقلابی است که به تنهایی قادرند کشور را از قحطی نجات دهند.
تمام قدرت به دست شوراهای نمایندگان کارگران و سربازان! تمام دنیا به این قدرت باور خواهد یافت. تنها در این صورت است که خواهیم توانست به جنگ پایان دهیم و خوشبختی را برای روسیه به ارمغان آوریم.
***
هیئت نمایندگی ما ملزم است بر مبنای این آیین‌نامه در شورا عمل کند. هر کسی که از این روال عدول کند، از سوی ما عزل و در عوض به جای او نمایندۀ دیگری که حامی دیدگاه هایمان باشد انتخاب خواهد شد. اگر نمایندۀ ما با دیدگاه های مشروحه اشتراک نظر ندارد، تقاضا می‌کنیم که از منصب خود استعفا دهد تا ما رفیق دیگری را انتخاب کنیم.

پراودا، ۷ مه ۱۹۱۷

ترجمه از روسی به انگلیسی: لارس لی

ترجمۀ فارسی: آرام نوبخت

«فرمان شمارۀ ۱» شورای پتروگراد

شورای نمایندگان کارگران و سربازان پتروگراد

*شورای پتروگراد بنا به خواست سربازان در تاریخ ۱۴ مارس (۱ مارس بنا به تقویم قدیم) «فرمان شمارۀ ۱» را صادر کرد که تروتسکی آن را «یگانه سند ارزشمند انقلاب فوریه» توصیف می‌کرد.

***

به پادگان ناحیۀ پتروگراد و کلیۀ سربازان گاردها و نیروی زمینی و توپخانه و نیروی دریایی جهت اجرای فوری و دقیق و به کارگران پتروگراد جهت اطلاع.

شورای نمایندگان کارگران و سربازان بدین وسیله فرمان می‌دهد که:

۱) کلیۀ گروهان‌ها، گردان‌ها، هنگ‌ها، دپوهای توپخانه، آتشبارها، اسکادران‌ها و بخش‌های خدمات مختلف نظامی و کشتی‌های نیروی دریایی، فوراً کمیته‌های نمایندگان منتخب و متشکل از رده‌های پایین واحد‌های نظامی مذکور را انتخاب کنند.

۲) کلیۀ واحدهای نظامی که هنوز نمایندگان خود را در شورای نمایندگان کارگران انتخاب نکرده‌اند می‌بایست یک نماینده از هر گروهان انتخاب کنند؛ نمایندگان می‌بایست با همراه داشتن اعتبارنامه‌های مقتصی تا ساعت ۱۰ صبح روز ۲ مارس در محل ساختمان دومای دولتی حاضر شوند.

۳) هر واحد نظامی در تمامی فعالیت‌های سیاسی خود مطیع شورای نمایندگان کارگران و سربازان و کمیته‌های آن خواهد بود.

۴) دستورات کمیسیون نظامی دومای دولتی {حکومت موقت} تنها در مواردی قابل اجرا هستند که با دستورات و تصمیمات شورای نمایندگان کارگران و سربازان منافاتی نداشته باشند.

۵) تمامی رده‌های سلاح نظیر تفنگ‌ها و مسلسل‌ها و خودروهای زرهی و نظایر این‌ها می‌بایست در دسترس و تحت کنترل کمیته‌های گروهان و گردان باشند و در هیچ موردی نباید در اختیار افسران- حتی بنا به خواست آنان- قرار گیرند.

۶) سربازان در حین خدمت و انجام وظایف حرفه‌ای خود می‌بایست انضباط اکید نظامی را رعایت کنند؛ اما خارج از خدمت و در زندگی سیاسی و مدنی و خصوصی خود سربازان به هیچ وجه نباید از حقوق کلیۀ شهروندان محروم شوند.

به خصوص خبردار ایستادن و سلام نظامی اجباری در خارج از خدمت ملغا می‌شوند.

۷) به همین ترتیب القاب افسران- نظیر عالی‌جناب، جناب و غیره- ملغا و عبارات آقای ژنرال، آقای کلنل و غیره جایگزین آن‌ها می‌شوند.

برخورد گستاخانه با تمامی رده‌های نظامی و به خصوص خطاب کردن آن‌ها با ضمیر «تو» ممنوع است و هرگونه تخطی از این امر به همراه سوء‌تفاهامات میان افسران و سربازان می‌بایست به کمیته‌های گروهان اطلاع داده شوند.

شورای نمایندگان کارگران و سربازان پتروگراد