نزدیکی رژیم به امپریالیزم و تدارک جنبش کارگری برای مقابله با سرمایه داری

سرمقاله میلیتانت شماره ۶۵

همان طور که به کرّات تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ گفته شد و رویدادهای پس از انتخاب نیز بر آن صحه گذاشت، رژیم جمهوری اسلامی که همواره از روز نخست تثبیت خود دو گرایش متضاد را در قبال روابط بین المللی با سرمایه داری غرب در درون خود حمل می کرد، طی سال های گذشته مجبور بود تا به دلیل فشار روزافزون تحریم ها و شمارش معکوس سقوط رژیم اسد در سوریه به عنوان مهم ترین متحد استراتژیک خود، و همین طور به دلیل حجم بالای اعتراضات داخلی به خصوص پس از سال ۱۳۸۸ و نیاز به کشاندن مردم به پای صندوق های رأی از یک سو و غلبۀ موقت بر شکاف های درونی حاکمیت از سوی دیگر، مهره ای به اصطلاح «معتدل» را رو کند. مهره ای که اولاً از نقطه نظر امپریالیزم جهانی برای آغاز مذاکرات قابل اتکا و معتبر باشد، و ثانیاً مورد پذیرش جناح های مختلف رژیم قرار بگیرد، و ثالثاً اعتراضات باقی مانده پس انتخابات ۱۳۸۸ در سطح جامعه را موقتاً خنثی کند و به سمت و سویی که رژیم می طلبد، سوق دهد. بنابراین آن چه رخ داد یک مهندسی هوشمندانه و در تحلیل نهایی یک پیروزی موقت دیگر برای کلیت رژیم بود.

با این حال علی خامنه ای که در مرکز مهندسی انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی حسن روحانی قرار داشته، خود تحت فشار از سوی پایه ها و حامیان سفت و سخت اطراف خود قرار دارد، و بنابراین هرگونه گردش به سوی سازش با غرب، با اعتراضاتی از سوی این پایه ها همراه بوده است.

Rohani_Khmenie

در نتیجه، این چرخش، بدون ایجاد آمادگی ذهنی لازم در این پایه ها ممکن نبوده و نیست، و خامنه ای گاهی به اجبار برای حفظ آرامش پایه های حزب الله رژیم و مشخصاً نیروهای انتظامی و فرماندهان ارشد سپاه پاسداران، نقدهایی را به شکل دوپهلو به دولت اوباما داشته است؛ اما در مواقعی نیز که حملات علیه حسن روحانی و تیم مذاکره کنندۀ وی بالا می گیرد، برای حفظ تعادل و تسهیلات چرخش به غرب، قویاً از حسن روحانی حمایت و گرایش راست رژیم را نصحیت می کند. برای نمونه اخیراً او با حمایت از نمایندگان ایران در مذاکرات اتمی، مأموریت آن ها را «سخت» خواند و هشدار داد که کسی نباید آن ها را «سازشکار» بنامد. علی خامنه ‌ای که روز یکشنبۀ پیش در آستانۀ سالروز اشغال سفارت آمریکا در تهران سخنرانی می‌کرد با اشاره به مذاکرات اتمی ایران با قدرت‌ های جهانی از جمله ایالات متحده، مذاکره‌ کنندگان ایرانی را «بچه‌های انقلاب» نامید. رهبر جمهوری اسلامی در عین حال بار دیگر تکرار کرد که به مذاکره با آمریکا خوش‌بین نیست، اما گفت: باذن الله از این مذاكرات ضرری هم نمی ‌كنیم و این تجربه، ظرفیت فكری ملت ما را بالا خواهد برد. خامنه ای این سخنان را بعد از چندین هفته غیبت از محافل عمومی بیان کرد. در روزهای اخیر بعضی از رسانه های خارجی شایعاتی را دربارۀ بیماری او نیز منتشر کرده بودند. درغیبت چند هفته ای خامنه ای، موج انتقادها از دولت روحانی برای مذاکره با آمریکا بالا گرفته است. رسانه های تندروی ایران دولت روحانی را متهم به نرمش بیش از حد در مقابل قدرت های غربی می کنند. در حالی که دولت روحانی با حرکت دیپلماتیک در پی آن است که به بحران اتمی ایران پایان دهد و راه را برای جلب سرمایه گذاری های بین المللی باز کند، مخالفان دولت معتقدند مذاکره با غرب به نتیجه نمی رسد و باید کشور را با «اقتصاد مقاومتی» اداره کرد. در همین ارتباط علی خامنه ای گفت: اگر مذاکرات به نتیجه برسد که چه بهتر، ولی اگر نتیجه نگرفتند، معنایش این باشد که کشور باید روی پای خود بایستد. مخالفان دولت دربارۀ اقتصاد مقاومتی توضیح زیادی نمی دهند، و در همین ارتباط خامنه ای هم گفت: «حرف ما با مسئولین این است که برای گشایش مسائل کشور باید نگاهشان به درون باشد، در عرصۀ دیپلماسی هم آن کشوری موفق است که متکی به نیروی درون زا و اقتدار و توانایی های درونی باشد

از سوی دیگر مذاکره کنندگان غربی نیز از این چرخش استقبال کرده اند. سران ۵+۱ رضایت خود را از مذاکرات پشت درهای بسته اعلام کرده اند. هفتۀ پیش آقای آمانو، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی، در یک سخنرانی در آمریکا گفت که از زمان به قدرت رسیدن حسن روحانی، رئیس جمهور «میانه روی» ایران، رویکرد این کشور مثبت شده است و به گفتۀ او «تغییرات جدید، قابل ملاحظه» است. مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی گفته است که «مواد و تجهیزات اتمی ایران که در حال حاضر زیر نظر آژانس است، همچنان در مسیر استفادۀ صلح آمیز قرار دارد

حتی موج شدید و بی پروای اعدام های اخیر به دست رژیم جمهوری اسلامی، نشانۀ چراغ سبز غرب و اطمینان رژیم از پیشرفت مذاکرات است.

سخنان اخیر خامنه ای بار دیگر چرخش نوین رژیم را به سوی سرمایه داری غرب نشان می دهد. اما در این دورۀ ماه عسل دولت آمریکا و ایران، طبقۀ کارگر و به ويژه پیشروان کارگری باید خود را برای تحولات احتمالی آتی آماده سازند.

با از سرگیری و بهبود روابط با غرب، رژیم شاید به اجبار خود را با برخی از «استاندارد»های متعارف بورژوازی غرب، تطبیق دهد و به همین دلیل برای حفظ خود در مقابل اعتراضات رو به رشد کارگری و جلوگیری از انفجارهای اجتماعی، به حضور تدریجی «سازمان جهانی کار» و ایجاد اتحادیه های کارگری زرد به عنوان سوپاپ اطمینان (مشابه دورۀ خاتمیتن دهد، و به علاوه آزادی های نیم بندی را در فضای سیاسی ایجاد کندهرچند این شرایط جدید، در صورت تحقق، سبک فعالیت را (از نقطه نظر میزان علنی گرایی یا مخفی کاری، حضور تاکتیکی در اتحادیه های زرد برای تأثیرگذاری بر روی پایه های آن و غیرهتغییر می دهد، ولی همچنان وظیفۀ اصلی و حیاتی نیروهای مارکسیست را بی تغییر باقی می گذاردبدون مولفۀ رهبری انقلابی، تمامی اعتراضات– چه در سطح کارگری و چه دمکراتیک– محکوم به شکست خواهد بود، و وضعیت تشکل های کارگری ایران از دهۀ ۱۳۸۰ به این سو و انتخابات ریاست جمهوری امسال با وجود تجربۀ اعتراضات سال ۱۳۸۸، به خوبی این گفته را اثبات می کندتجلی این رهبری انقلابی، تنها در یک «حزب پیشتاز کارگری» است. حزبی که متأسفانه غایب است و غیبت آن، بخش اعظم شکست های جنبش چپ و کارگری را رقم می زندتنها چنین ارگان سازماندهی است که می تواند به نیروی اعتراضی جامعه سمت و سوی انقلاب و تسخیر قدرت سیاسی به رهبری طبقۀ کارگر را بدهدچنان چه با روی کار آمدن دولت جدید، فاز جدیدی با خصوصیات بالا آغاز شود، بدیهی است که مارکسیست های انقلابی باید نهایت بهره برداری را برای انجام این وظیفۀ اصلی– و با کمال تأسف به تعویق افتاده– بردارندچه پیش و چه پس از انتخابات، این کمیته های مخفی کارگری– و نه انواع فرقه ها، احزاب و سازمان ها پرمدّعا، ولی بی ربط به جنبش کارگری– بوده اند که در گوشه و کنار کشور اعتصاب، اشغال کارخانه، بستن جاده، اعمال فشار برای کسب حقوق معوقه، اخراج کارفرما و مدیر و … را سازمان داده اندطی سال های گذشته از دل همین مبارزات روزمره، رهبران عملی کارگری بی شماری بیرون آمده است و معدودی از آنان به تئوری سوسیالیستی نیز دست یافته انداین فعالین و رهبران عملی سوسیالیست هم برای جلوگیری از پراکندگی، برای جمع بندی تجارب، تبدیل چکیدۀ آن به تئوری انقلابی و ایجاد خط رهبری، نیازمند کمیته های مخفی خود هستند و همین کمیته ها هستند که می توانند از طریق یک ارگان سازمانده، مثلاً مانند یک نشریۀ سراسری، ضمن حفظ استقلال و مخفی بودن، به دیگر مرتبط شونداز درون چنین پروسه ای است که می توان نطفه های اولیۀ حزب پیشتاز را ایجاد کرد و این همان وظیفه ای است که از هم اکنون، با در نظر داشتم چشم انداز احتمالی آتی، و با نهایت بهره برداری از امکانات و فرصت های موجود باید انجام داد.

شورای دبیری

گرایش مارکسیست های انقلابی ایران

چهارده آبان ۱۳۹۲

میلیتانت

سایت گرایش مارکسیست های انقلابی ایران